Pierwsze wzmianki o zorganizowanym ratownictwie ogniowym na ziemiach polskich pochodzą z okresu średniowiecza. Z biegiem stuleci władze miejskie przywiązywały coraz więcej uwagi do wyposażenia w sprzęt przeciwpożarowy i do prewencji. W latach sześćdziesiątych XIX wieku organizacje przeciwpożarowe powstają niezależnie we wszystkich zaborach:
Strażacy wszystkich zaborów walczą o niepodległość w Polskiej Organizacji Wojskowej, w powstaniu Wielkopolskim, w Powstaniach Śląskich.
W listopadzie 1918 r. - aktywnie uczestniczą w rozbrajaniu garnizonów niemieckich i austriackich.
We wrześniu 1921 r. Związki działające pod zaborami łączą się w jeden - Główny Związek Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Lata II wojny to walka na wszystkich frontach.
W grudniu 1939 r. utworzono strażacką organizację konspiracyjną "Skała", która w 1943 r. weszła w skład Korpusu Bezpieczeństwa.
W latach 1939-1945 tysiące strażaków poległo w szeregach Wojska Polskiego i organizacji podziemnych.
W 1949 r. Rada Ministrów wydaje rozporządzenie o rozwiązaniu Związku.
W grudniu 1956 r. Związek OSP zostaje reaktywowany.
W kwietniu 1992 r. podczas IX Zjazdu Krajowego przyjęto nazwę Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.
X Zjazd Krajowy Związku w czerwcu 1997 r. przyjął program działania na przełom tysiąclecia - lata 1997 - 2002, a Nadzwyczajny Zjazd Krajowy w październiku 1999 r. przyjął statut dostosowujący strukturę Związku do nowego podziału administracyjnego kraju.
źródło: www.zosprp.pl